جایگاه روایات سبب نزول، کارکردها و معیارهای نقد آنها در تفسیر «فی ظلال القرآن»

روایات و اخبار سبب نزول به مثابة جهت دهندة کار مفسّر در تعیین مراد خداوند از کلام اوست؛ زیرا در برخی موارد، معنای آیه از ساخت زبانی و ترکیبی و بافتی آن استخراج نمی شود، بلکه از معارف خارج از متن دینی طلب می شود. روشن است که میزان تکیّه بر سبب نزول در تفسیر از آیه ای به آیة دیگر و از مفسّری به مفسّری دیگر، متفاوت است؛ ازجمله این که برخلاف تفاسیر گذشته، در دوران معاصر نقش این روایات کم رنگ تر شده است. این مقاله به بررسی «جایگاه روایات سبب نزول، کارکردها و معیارهای نقد آنها» در تفسیر فی ظلال القرآن که یکی از مهم ترین تفاسیر معاصر به حساب می آید، پرداخته است. پس از مطالعة کامل تفسیر، ابتدا، اطّلاعات جامع و کلّی دربارة جایگاه روایات سبب نزول و میزان بهره مندی و کیفیّت نقل آنها ارائه و سپس، به بیان کارکردهای آن روایات در تفسیر پرداخته شده است. بیان ملاک های نقد و تحلیل روایات سبب نزول از منظر سیّد قطب به همراه تحلیل انتقادی آن ملاک ها، آخرین بخش مقالة حاضر را تشکیل می دهد.